1. अध्वरकल्पा - இதில் யாகங்கள் - (1) अग्नाविष्णू - எட்டு கபால-புரோடாசம்; ஸரஸ்வதீ - நெய்; ப்ருஹஸ்பதி - சரு. இவைகளுக்கு காலம் ஸோமயாகத்தில் காலைவேளை ஸவநம் செய்யும் போது. (2) अग्नाविष्णू - பதினொரு கபால- புரோடாசம்; सरस्वती - நெய்; बृहस्पति - चरु. இவைகளுக்கு காலம் மத்தியானவேளை ஸவநம் செய்யும் போது. (3) अग्नाविष्णू - பனிரெண்டு கபால புரோடாசம்; सरस्वती - நெய்; बृहस्पति - चरु. இவைகளுக்கு மூன்றாவது ஸவநம் செய்யும்போது. (4) मित्रावरुणौ - ஒற்றைக்கபால புரோடாசம். இதற்குக் காலம் अनूबन्ध्या யாகத்தைச் செய்யும்போது, (तैत्ति.संहिता.का-2, प्रश्नः-2, अनु-9, प-49, 50, 51, 52). இந்த இஷ்டியில் प्रयाजம் முதலான அங்கங்களை ஒவ்வொரு கூறுக்கும் தனித்தனியாகச் செய்கிறதா - அல்லது நாலு கூறுகளுக்கும் சேர்த்துச் செய்கிறதா என்று சந்தேஹம். தனித்தனியாகச் செய்கிறதென்று தீர்மானம். (मीमांसा,अध्या-11, पा-2, अधि-4).

(तैत्ति.संहिता.का-2, प्रश्नः-2, अनु-9, प-49, 50, 51, 52).
अ॒स्मि॒ञ्चख्षु॑र्धत्त॒श्चख्षु॑ष्माने॒व भ॑वति धे॒न्वै वा ए॒तद्रेतो॒ यदाज्य॑मन॒डुह॑स्तण्डु॒ला मि॑थु॒नादे॒वास्मै॒ चख्षु॒ प्रज॑नयति घृ॒ते भ॑वति॒ तेजो॒ वै घृ॒तन्तेज॒श्चख्षु॒स्तेज॑सै॒वास्मै॒ तेज॒श्चख्षु॒रव॑रुन्ध इन्द्रि॒यव्वैँ वी॒र्य॑व्वृँङ्क्ते॒ भ्रातृ॑व्यो॒ यज॑मा॒नोऽय॑जमानस्याद्ध्व॒रक॑ल्पा॒म्प्रति॒ निर्व॑पे॒द्भ्रातृ॑व्ये॒ यज॑माने॒ नास्येन्द्रि॒यम् (49)
वी॒र्य॑व्वृँङ्क्ते पु॒रा वा॒च प्रव॑दितो॒र्निर्व॑पे॒द्याव॑त्ये॒व वाक्तामप्रो॑दिता॒म्भ्रातृ॑व्यस्य वृङ्क्ते॒ ताम॑स्य॒ वाच॑म्प्र॒वद॑न्तीम॒न्या वाचोऽनु॒ प्रव॑दन्ति॒ ता इ॑न्द्रि॒यव्वीँ॒र्यँ॑य्यज॑माने दधत्याग्नावैष्ण॒वम॒ष्टाक॑पाल॒न्निर्व॑पेत्प्रातस्सव॒नस्या॑का॒ले सर॑स्व॒त्याज्य॑भागा॒ स्याद्बा॑र्‌हस्प॒त्यश्च॒रुर्यद॒ष्टाक॑पालो॒ भव॑त्य॒ष्टाख्ष॑रा गाय॒त्री गा॑य॒त्रम्प्रा॑तस्सव॒नम्प्रा॑तस्सव॒नमे॒व तेनाप्नोति (50)
आ॒ग्ना॒वै॒ष्ण॒वमेका॑दशकपाल॒न्निर्व॑पे॒न्माद्ध्य॑न्दिनस्य॒ सव॑नस्याका॒ले सर॑स्व॒त्याज्य॑भागा॒ स्याद्बा॑र्‌हस्प॒त्यश्च॒रुर्यदेका॑दशकपालो॒ भव॒त्येका॑दशाख्षरा त्रि॒ष्टुप्त्रैष्टु॑भ॒म्माद्ध्य॑न्दिन॒॒ स॑वन॒म्माद्ध्य॑न्दिनमे॒व सव॑न॒न्तेनाप्नोत्याग्नावैष्ण॒वन्द्वाद॑शकपाल॒न्निर्व॑पेत्तृतीयसव॒नस्या॑का॒ले सर॑स्व॒त्याज्य॑भागा॒ स्याद्बा॑र्‌हस्प॒त्यश्च॒रुर्यद्द्वाद॑शकपालो॒ भव॑ति॒ द्वाद॑शाख्षरा॒ जग॑ती॒ जाग॑तन्तृतीयसव॒नन्तृ॑तीयसव॒नमे॒व तेनाप्नोति दे॒वता॑भिरे॒व दे॒वताः (51)
प्र॒ति॒चर॑ति य॒ज्ञेन॑ य॒ज्ञव्वाँ॒चा वाच॒म्ब्रह्म॑णा॒ ब्रह्म॑ क॒पालै॑रे॒व छन्दा॑स्या॒प्नोति॑ पुरो॒डाशै॒स्सव॑नानि मैत्रावरु॒णमेक॑कपाल॒न्निर्व॑पेद्व॒शायै॑ का॒ले यैवासौ भ्रातृ॑व्यस्य व॒शाऽनू॑ब॒न्ध्या॑ सो ए॒वैषैतस्यैक॑कपालो भवति॒ नहि क॒पालैः प॒शुमर्‌ह॒त्याप्तुम् ॥(52)

(मीमांसा,अध्या-11, पा-2, अधि-4)
तथा स्यादध्वरकल्पायां(ल्पेष्टौ) विशेषस्यैककालत्वात् ॥ 11.2.4.19 - इष्टिरिति चैकवच्छ्रुतिः ॥
11.2.4.20 - अपि वा कर्मपृथक्त्वात्तेषां च तन्त्रविधानात्साङ्गानामुपदेशः स्यात् ॥
11.2.4.21 - प्रथमस्य वा कालवचनम् ॥
11.2.4.22 - फलैकत्वादिष्टिशब्दो यथान्यत्र ॥


Go to Main Page